Schrijver aan de tekentafel
Tekenen opent de deur naar vele kunsten
Pieter I Bruegel
"Tekenen opent de deur naar vele kunsten." De ontwerpers in ons gezelschap horen ze graag, die gevleugelde uitspraak van Pieter I Bruegel. Hela, hola!? En schrijven dan? Hoe woorden deuren openen: daarover sprak onze redacteur Hannelore met de studenten publieksgeschiedenis aan de UGent. Vijf vuistregels uit onze workshop ‘publieksgericht schrijven’!
1. Grijp de aandacht (en hou ze vast)
Welke insteek kies je voor een verhaal? Een sterke kapstok trekt de aandacht van je publiek. Een goede oefening om zo’n kapstok te vinden: vat je verhaal in één woord. Vertelt je woord genoeg? Is het precies of uniek? We maakten de oefening zèlf. Wie zijn wij in één woord? Wondering! Altijd benieuwd, curieus! Wij komen op heel verschillende plekken terecht: in fabrieken, kastelen, wetenschapscentra, zorgcentra, musea.
Wij zijn zèlf nieuwsgierig: oprecht verwonderd door de wereld om ons heen.
En we willen anderen nieuwsgierig maken. Bij elk project zoeken we de "wauw"-factor. Die willen we tonen en doorgeven.
Curieus
... als kapstok in onze nieuwjaarskaart.
Curieus naar wat komt in 2021: naar nieuwe ontmoetingen, nieuwe projecten. Met een citaat van Stephen Hawking zetten we onze boodschap kracht bij.
“Look up at the stars and not down at your feet. Try to make sense of what you see, and wonder about what makes the universe exist. Be curious!”
We willen onze bezoeker niet één keer bij de kraag grijpen. We willen hun aandacht vasthouden tijdens het hele parcours. We moeten dus voortdurend op zoek naar krachtige kapstokken. In de tijdelijke expo The World of Bruegel in Black and White in KBR geven citaten een stem aan de hoofdrolspelers. Ze vormen de kapstok voor heel diverse thema’s en ze geven ritme aan het parcours.
We laten Bruegel zèlf, de drukker van zijn prenten, zijn uitgever, collega’s aan het woord – in het oud-Nederlands. Zo scheppen we de sfeer van die tijd en creëren we mensen van vlees en bloed.
2. Zoek het raakvlak met mensen vandaag
Bruegel maakte een reeks prenten met een expliciet morele insteek. Wat als we die levensvragen aan onszelf stellen? Het leven is kort: gaan we dansen of werken? Maakt geld gelukkig? Bruegel geeft advies!
…. en spreek de bezoeker persoonlijk aan.
Een wand met kijkgaatjes vormt een teaser naar Bruegels prentenreeks De 7 hoofdzonden. Ze prikkelt de nieuwsgierigheid – maar is méér dan een gimmick. We spreken de bezoeker persoonlijk aan: “Wat als je zou binnengluren in het diepste van je ziel?” Misschien krijg je dit wel te zien: hoogmoed, gierigheid, ontucht, woede...
3. Zoek het evenwicht tussen ratio en emotie.
Als tentoonstellingsmaker hebben we het geluk om als ‘nitwit’ aan tafel te schuiven bij experts uit verschillende domeinen. Boeiend! Telkens komen we op een bepaald moment op een spanningsveld… en botsen de verwachtingen.
Hoe komen we tegemoet aan de verwachtingen van de expert én die van bezoeker? We brengen afwisseling in het parcours en zoeken een evenwicht tussen informeren en ontroeren, verrassen, doen glimlachen. Filmpjes, doe-modules, touchscreens en prints: met wisselende technieken brengen we onze inhouden ‘aan de man’.
Historical narration without analysis is trivial, historical analysis without narration is incomplete.
De Amerikaanse cultuurhistoricus Peter Gay in een pleidooi uit 1974 voor goed geschreven geschiedenis.
4. Bouw je verhaal op in lagen
Zaalteksten zijn dezelfde voor iedereen: die moeten helder zijn voor een publiek vanaf 12 jaar. In audio en in touchscreens kunnen we wèl meer diversifiëren. We zetten in op al die media om een gelaagd verhaal op te bouwen. Voor Teseum in Tongeren en KBR Museum in Brussel werkten we telkens 3 bezoekersprofielen uit. Ervaren museumbezoekers of families met kinderen die een fijne dag willen beleven: we willen dat ze zich even welkom voelen.
Rondleiding op maat voor volwassenen, jongeren en kinderen in Teseum.
Eigen audioverhalen en touchscreen applicaties voor Meerwaardezoekers, Ontdekkers en Speelvogels in KBR museum.
5. Schrijf beknopt
Je lezer léést, luistert, kijkt: je hebt de volle aandacht. Met die tijd moet je zorgvuldig omgaan: het is een blijk van respect aan je publiek. Beknopt schrijven is ook een praktische noodzaak. Is een tekst wel leesbaar op scherm of print? Staan de letters voldoende groot? Geven de kleuren contrast? Het heeft niet veel zin om teksten te schrijven die niemand kan lezen ...
Art director Nicolas en redacteur Hannelore testen kleuren en lettergroottes voor prints uit de expo Bruegel in Black and White in KBR.
'Complexe geschiedenis bevattelijk en laagdrempelig maken. Voor de publiekshistoricus is dat de uitdaging bij uitstek. Met Hannelores tips & tricks zijn onze studenten nu zeker gewapend om hun opdracht tot een goed einde te brengen: een boeiende app bouwen voor een wandel- of fietstocht langs weinig bekend erfgoed in Vlaanderen. Echte geschiedenis in een toffe storytelling, die past in het schermpje van je smartphone.'
Jeroen Deploige, professor middeleeuwse geschiedenis, UGent
Met Hannelores tips & tricks zijn onze studenten nu zeker gewapend om hun opdracht tot een goed einde te brengen.
Languit liggen kijken naar wonderlijke figuren uit miniaturen.